Η Μαρία Τζάνη είναι Καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο οποίο διδάσκει (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης). Επίσης, είναι διευθύντρια του Εργαστηρίου "Βιοφυσικό Περιβάλλον: Νευροεπιστήμες & Μάθηση" και υπεύθυνη της κατεύθυνσης Μεταπτυχιακών Σπουδών "Κοινωνιοβιολογία, Νευροεπιστήμες & Εκπαίδευση". Με πλούσιο ερευνητικό, διδακτικό και κοινωνικό έργο είναι ιδιαίτερα γνωστή στο ευρύ κοινό για την ευαισθησία της σε ζητήματα εθνικά, πολιτισμού και παιδείας. Συγγραφέας πολλών έργων, έχει αφιερώσει τη ζωή της στην ανάδειξη εκείνων των αξιών που ανθρωποποιούν τον άνθρωπο και τον καθιστούν ικανό να συνυπάρχει με τους άλλους, για να αγωνίζεται για εκείνα τα ιδανικά που αν και εμφανίστηκαν στην Ελλάδα, αποτελούν πανανθρώπινες αξίες για όλη την ανθρωπότητα. Εκτός των άλλων, η κα Τζάνη προΐστατο της Επιτροπής για την επαναφορά της διδασκαλίας των αρχαίων Ελληνικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Υπουργός  Παιδείας Α. Τρίτσης). Διεφώνησε με πολιτικές επιλογές για την εκπαίδευση όπως π.χ. στην εισήγηση για την εισαγωγή του μονοτονικού και κατάργηση της ιστορικής γραφής της ελληνικής γλώσσας καθώς και για ζητήματα διδακτικής μεθοδολογίας, ιδιαίτερα στην Α΄ βάθμια Εκπαίδευση. Ανάμεσα στις καινοτομίες που εισήγαγε η κυρία Τζάνη στην Εκπαίδευση, ιδιαίτερη σημασία έχει η Εισαγωγή των Νέων Τεχνολογιών στην Α΄ βάθμια Εκπαίδευση (στα πλαίσια του πιλοτικού Ολοημέρου Σχολείου), καθώς και στην επιχειρούμενη για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο- στην Α΄ βάθμια εκπαίδευση - τηλεδιάσκεψη (tele-conference).

    Η Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα - Ανθρωπιστική Παιδεία

"Οι δραματικής έκτασης και έντασης αλλαγές που προκαλούνται, με την έναρξη του 21ου αιώνα, στην παγκόσμια σκηνή, δεν είναι δυνατόν να αφήσουν ανεπηρέαστη μια από τις βασικές λειτουργίες και θεσμούς της ανθρωπίνης κοινωνίας, την Εκπαίδευση. Είναι από τη φύση της η Εκπαίδευση πεδίο στο οποίο αντανακλάται κάθε κρίση και αλλαγή  του κοινωνικού γίγνεσθαι. Η παγκοσμιοποίηση, ενώ δεν προσφέρει τίποτε σχεδόν από όσα ευαγγελίζεται, συνοδεύεται, καθώς προχωρά ακάθεκτη με δραματικό εκφασισμό της κοινωνίας, ειδεχθή βία, αλόγιστη και ληστρική χρήση του φυσικού περιβάλλοντος.

Προς το τέλος του προηγούμενου αιώνα, η ανθρωπότητα απέκτησε από το χώρο της Επιστήμης και των εφαρμογών της επιστημονικής έρευνας δυο σημαντικούς συμμάχους:

α) Την ανάπτυξη και σταδιακή κατίσχυση της Υψηλής Τεχνολογίας και

β) Την ανάπτυξη της Έρευνας στον ανθρώπινο εγκέφαλο και το γενετικό υλικό (DNA).

Η σωστή αξιοποίηση προς όφελος του ανθρώπου αυτής της τεραστίων συνεπειών γνώσης και Υψηλής Τεχνολογίας ίσως αποβεί το βασικό όπλο, μαζί με την επιστροφή στις αξίες του Ελληνισμού (Carl Popper), της ανθρωπότητας, που θα της επιτρέψει να συνεχίσει να υπάρχει ως τέτοια.  Την ανωτέρω υπόθεση θα μπορούσαμε να τη θεωρήσουμε ως απάντηση στο ερώτημα που θέτει η Κοινωνιολογία σήμερα: «πώς μπορεί η ανθρώπινη κοινότητα να αντιμετωπίσει τις πολύ ορατές ήδη  πιθανότητες ενός πολύ δυσοίωνου μέλλοντος γι αυτή.» Το ίδιο ερώτημα όμως, με άλλη διατύπωση τίθεται και από την Κοινωνιολογία της Παιδείας : «πώς πρέπει να διαμορφωθεί το Σχολείο του 21ου αιώνα και ποιός θα είναι ο ρόλος του;» «Το Σχολείο οφείλει και πρέπει να διαφυλάξει διασώζοντας και εσωτερικεύοντας στο νου του αναπτυσσόμενου ανθρώπου ό,τι πιο πολύτιμο έχει η ανθρωπότητα: την Ανθρωπιστική Παιδεία»...

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η Παιδεία είναι το καθοριστικό ζητούμενο και η μεγάλη πρόκληση των καιρών μας." (Μαρία Τζάνη, Κοινωνιολογία Παιδείας, εκδ. Γρηγόρης, Αθήνα 2004.)

   Ο Ελληνισμός ως Σύστημα Αξιών
"Ως ιδεολογία ο Ελληνισμός είναι ένα σύστημα Αξιών, μια κοσμοθεωρία, η οποία βασίζεται, όπως κάθε ιδεολογία, σε θεμελιακά αυτονόητα, περιλαμβάνει συγκεκριμένα πρότυπα ζωής, σχέσεων ανθρωπίνων και κοινωνικών και προτείνει συγκεκριμένη "αντίληψη" του κόσμου και συγκεκριμένο τρόπο παρεμβάσεως εις αυτόν(...)Σύμφωνα με αυτή τη θέση μπορούμε να θέσουμε ένα ερώτημα: Είναι δυνατόν να βασίσουμε μια παιδαγωγική θεωρία στα Αυτονόητα και στο Σύστημα Αξιών της ιδεολογίας του Ελληνισμού; Η δική μας θέση είναι σαφώς πως μπορούμε!" (Μαρία Τζάνη, Το Ιδεολογικό Μήνυμα του Ελληνισμού στην Αγωγή του Ανθρώπου, εκδ. Γρηγόρης, Αθήνα 1998.)